Komunikacja AAC
Komunikacja jest podstawą naszego rozwoju
Komunikacja jest podstawą naszego rozwoju. Daje nam możliwość zdobywania wiedzy i jej weryfikacji, nawiązywania relacji społecznych, poznawania świata i obowiązujących norm zachowań, a co najważniejsze - pozwala na zaspokajanie naszych podstawowych potrzeb.
AAC (ang. Augmentative and Alternative Communication) to grupa metod mających na celu umożliwienie komunikowania się osobom, które nie posiadają umiejętności korzystania z mowy werbalnej, bądź posiadają ją w stopniu uniemożliwiającym satysfakcjonującą komunikację – jak np. osoby mówiące w sposób bardzo niezrozumiały.
Dobór metod stosowanych w komunikacji alternatywnej i wspomagającej zależy często od stanu zdrowia chorego ( np. czy obecnie niedowłady pozwolą mu na korzystanie z gestów?), ale też przyczyn zaburzeń mowy i tego, czy są one nabyte czy wrodzone. Konieczne jest również zwrócenie uwagi na zdolności intelektualne osoby, u której chcemy wprowadzić komunikację alternatywną. Dopiero taka wiedza pozwala na dobranie odpowiedniej metody.
Komunikacja AAC jest używana w pracy z osobami:
- niesłyszącymi
- autyzmem
- ze złożoną niepełnosprawnością
- z uszkodzeniem centralnego układu nerwowego (w tym po udarach)
- z porażeniem mózgowym
- z niepełnosprawnością ruchową
- z niepełnosprawnością intelektualną
- po urazach głowy
- ze stwardnieniem rozsianym (SM)
- ze stwardnieniem zanikowym bocznym (SLA)
AAC posługuje się trzema rodzajami metod
- systemem znaków manualnych – komunikacja zachodzi poprzez gestykulację, np. język migowy, fonogesty, język Makaton, taki rodzaj porozumiewania się może być skuteczny tylko w przypadku pacjentów, którzy nie mają problemów z motoryką;
- systemem znaków graficznych – symbole Blissa, piktogramy PIC, PCS, Rebus, metoda ułatwionej komunikacji, program Boardmaker oraz MÓWik;
- systemem znaków przestrzenno-dotykowych – klocki słowne Premacka, alfabet Lorma, słownik przestrzenny M. Grycman;
Alternatywne i wspomagające metody komunikacji możemy podzielić również na niezależne, gdzie komunikacja niezależna odbywa się bez udziału innych osób oraz zależne, które wiążą się z koniecznością udziału w procesie porozumiewania się dodatkowej osoby, pełniącej rolę „tłumacza”.
Obecnie podczas terapii coraz częściej wykorzystujemy urządzenia elektroniczne takie jak syntezatory mowy, komputery posiadające ekrany dotykowe, specjalne oprogramowanie dostępne na komputery, tablety, smartfony czy urządzenia sterowane za pomocą gałek ocznych. Dzięki wykorzystywaniu nowoczesnych technologii w AAC działamy motywująco szczególnie na młodszych odbiorców, dzięki czemu szybciej osiągają sukcesy komunikacyjne.
Według ostatnich doniesień alternatywne techniki komunikacyjne znajdują zastosowanie także wśród pacjentów w śpiączce, gdzie podczas stymulowania pacjenta potencjałami wywołanymi P300 sprawdzana jest indywidualna reakcja mózgu na bodźce rzadsze. Daje to możliwość uwarunkowania pacjenta w przyszłości na odpowiedzi „TAK” oraz „NIE”.
